Stakeholder* (interesariusz) to, zgodnie z definicją BABOK’a, każda osoba, z którą product owner będzie wchodził w interakcje (pośrednio lub bezpośrednio), w kontekście danej inicjatywy**. Identyfikacja tych osób jest o tyle istotna, że każda taka z nich może być źródłem nowych wymagań, założeń i/lub ograniczeń.
Zgodnie z BABOK wyróżnić można co najmniej następujące rodzaje stakeholderów:
- product owner – wiadomo***
- customer (klient) – czyli stakeholder który dokonuje zakupy produktu bądź usługi jaką wytwarza organizacja
- domain subject matter expert – DSME (ekspert domenowy) – osoba która jest źródłem wiedzy na temat domeny (branży) w ramach której dokonywana jest zmiana.
- end user (użytkownik końcowy) – to ta osoba która po wdrożeniu rozwiązania będzie z niego korzystać. Może być więcej niż jeden typ end userów, kiedy z rozwiązania można korzystać na różne sposoby
- implementation subject matter expert – ISME ( ekspert w dziedzinie implementacji rozwiązania). Generalnie to taka osoba która będzie miała wiedzę ekspercką w zakresie implementacji rozwiązania, lub przynajmniej jakiejś jego części
- operational support (wsparcie operacyjne) – to te osoby które na co dzień utrzymują system (produkt). Może to być np. helpdesk
- project manager (kierownik projektu) – osoba nadzorująca projekt, której zadaniem jest tak zorganizować pracę, aby osiągnąć cel biznesowy z uwzględnieniem ograniczeń budżetowych, czasowych i zakresu projektu
- regulator (regulator) – najczęściej bezosobowy stakeholder stanowiący prawo – może to dotyczyć zarówno prawa na poziomie krajowym lub miejskim, jak również na poziomie statutu organizacji, różnego rodzajów regulaminów itp.
- sponsor (sponsor) – stakeholder będący – w uproszczeniu – źródłem finansowania projektu. To sponsor inicjuje proces definiowania potrzeby biznesowej i wdrożenia rozwiązania które ją zaspokoi, a na końcu to on zatwierdza prace jakie będą wykonane i budżet na to przeznaczony,
- supplier (dostawca) – najprościej rzecz ujmując jest to stakeholder spoza organizacji, który dostarcza jej dóbr bądź usług. Taki stakeholder nie musi, ale może wpływać na to jak projekt będzie realizowany, może być źródłem ograniczeń.
- tester (tester) – stakeholder odpowiedzialny za opracowanie testów które zweryfikują czy implementowane rozwiązanie zaspokaja potrzebę biznesową, a następnie za egzekucję tych testów. Tester będzie również sprawdzał czy rozwiązanie spełnia oczekiwany poziom jakości.
Powyższe role nie są zapisane w kamieniu jako stała i niezmienna lista stakeholderów w projekcie. Myślcie o tym raczej w kategorii kapeluszy jakie mogą wkładać poszczególne osoby z którymi się spotykacie i mogą one wkładać więcej niż jeden kapelusz na raz. Kapelusze mogą też nie zostać zawsze użyte.
Przykład
Jesteś product ownerem w projekcie stworzenia nowego systemu do fakturowania dla firmy NCEnterprise, która zajmuje się produkcją i sprzedażą okien. Nie jest to wielka firma – zatrudnia 30 pracowników przy produkcji i około 10 innych osób wsparcia (kadry, księgowa, sekretarka itd)., a Ty nie jesteś jej pracownikiem tylko pracownikiem firmy WielkaFirmaIT, która będzie system projektować, tworzyć i implementować.
Pani Ania z którą najczęściej rozmawiasz, jest księgową w tej firmie – przez 30 lat pracowała w skarbówce ale “na starość” postanowiła podjąć się jakiejś spokojnej pracy. Pani Ania oprócz księgowania zajmuje się również ręcznym wystawianiem faktur i rozliczaniem pracowników.
Firma nie zatrudnia na stałe żadnego pracownika do utrzymania komputerów, ale korzystają z usług firmy “TwójKomputer”, która pomaga w odpowiednich aktualizacjach systemów lub, kiedy to konieczne, w naprawach komputerów.
Stakeholderzy dla tego projektu, których już znamy:
- product owner – TY 🙂
- customer (klient) – osoby kupujące okna w firmie NCEnterprise
- domain subject matter expert – DSME (ekspert domenowy) – Pani Ania. Możnaby się zastanowić czy nie warto byłoby skorzystać z doradztwa np. prawników, ale na potrzeby tego przykładu omińmy temat.
- end user (użytkownik końcowy) – Pani Ania.
- implementation subject matter expert – ISME – osoba z Twojego zespołu która będzie się zajmować implementacją rozwiązania. Póki nie masz jeszcze zbudowanego zespołu nie znasz jej z imienia i nazwiska
- operational support (wsparcie operacyjne) – pracownicy firmy “TwójKomputer”
- project manager (kierownik projektu) – osoba nadzorująca projekt z Twojego zespołu. Podobnie jak z ISME nie znasz jej jeszcze z imienia i nazwiska
- regulator (regulator) – w tym przypadku będzie to sejm (będący źródłem ustaw) i rząd (będący źródłem rozporządzeń) ale również m.in. Naczelnik Izby Skarbowej (będący źródłem interpretacji podatkowych).
- sponsor (sponsor) – prezes firmy NCEnterprise
- supplier (dostawca) – wszyscy dostawcy materiałów i usług dla firmy NCEntrprise.
- tester (tester) – osoba z Twojego zespołu która będzie się zajmować testowanie, rozwiązania. Póki nie masz jeszcze zbudowanego zespołu nie znasz jej z imienia i nazwiska
____________________
* Jestem konsekwentnie niekonsekwentna, jeżeli chodzi o używanie angielskojęzycznych form nazewnictwa domenowego – będę podawać polski odpowiednik, ale, poniewaz znacząca część literatury jest anglojęzyczna, nie chcę drodzy czytelnicy, wprowadzać Wam dodatkowego utrudnienia. U mnie będzie napisane “stakeholder” i w BABOK’u również będzie “stakeholder” i o taką spójność mi tu chodzi.
**BABOK unika stwierdzenia projekt, które jest łatwiejsze na początku, w procesie przyswajania wiedzy. Generalnie chodzi o to, że inicjatywa może być znacznie większa, niż standardowo rozumiany przez nas projekt, a BABOK bardzo szeroko podchodzi od analizy. Dzięki temu proponowany framework nie ma ograniczeń, jeżeli chodzi o wielkość … inicjatywy właśnie. Ja będę dla ułatwienia używać jednak pojęcia projekt.
***zgodnie z BABOK – product ownerem jest każdy, kto wykonuje analizę biznesową 😉
